«ՀՀ կրթության մինչև 2030թ. զարգացման պե­տա­կան ծրագիրը» հաս­տատելու մասին» օրենքով նա­խատեսված ծրագրի իրականացմամբ 2030թ. դրությամբ ապահովման ենթակա արդյունքներից (վերջնական թի­րախ­ներից) է այն, որ «ոչ մի ե­րե­խա դուրս չի մնա պարտադիր կրթության համակար­գից»։

Որպես հանրակրթության բյուջետային ծրագրի վերջ­նական ար­դյունքի քա­նակական թիրախային ցու­ցանիշ էր սահմանվել՝ 12-ամյա պար­տա­դիր կրթու­­թ­յան համակարգում ընդգրկվածությունը 2024թ.-ին 99%-ի հասցնելը՝ 83.2% ելակե­տա­յին ցու­ցանիշի համեմատությամբ։

Մինչդեռ, վերջնական արդյունքի փաս­տա­ցի ցու­ցա­նի­շը 2024թ.-ին կազմել է 82.5%՝ չհաս­նե­լով սահմանված թի­րա­խին և 0.7%-ային կե­տով զի­ջե­լով 2019-2020թթ. ե­լակե­տա­յին մա­կար­դա­կը։

2024թ. հունվար ամսվա դ­րությամբ պարտադիր կրթությունից դուրս են մնացել 19605 անձինք, որոնցից 12632‑ը կամ 64.4%-ը երբևէ որևէ հաստա­տու­թ­յու­նում հաշվառված չեն եղել, իսկ 6973-ը կամ 35.6%-ը հաճախել են որևէ հաս­տա­տու­թյուն և հետո հայտնվել կրթու­թ­յունից դուրս վի­ճա­կում։

Ընդ որում, 2024թ. սեպտեմբեր ամսվա դրութ­յամբ բ­նակ­­չու­թ­յան պետական ռեգիստրում հաշվառված է եղել 6-ից 19 տարեկան 634704 անձ, իսկ կրթու­թ­յան կա­ռա­վար­ման տեղեկատվական համա­կար­գում (ԿԿՏՀ)՝ 523405 անձ։ Այսինքն, 6-ից 19 տա­րե­­կան 111299 անձ հաշվառված չի եղել ԿԿՏՀ-ում: Առկա չեն եղել նաև տվյալներ, թե 6-ից 19 տա­րե­կան ան­ձանցից քանիսն են գտնվել ՀՀ-ից դուրս և ընդ­­գրկված չեն եղել այլ երկրի կրթա­կան համա­կար­գում:

Հաշվեքննության հաջորդ արձանագրման հա­մա­ձայն, պարտադիր կրթությունից դուրս մնացած ան­ձանց՝ կրթությունից դուրս մնալու պատ­ճառ­նե­րը չեն հաշվառվել և դրանց համակարգված վերլու­ծություն չի իրականացվել։

Պարտադիր կրթության համակարգում դպրոցա­կան տարիքի անձանց ներգրավումն ապահովե­լու համար օրենսդրական պարտավորություն ու­նե­ցող՝ Խնամակալության և հոգաբարձության մար­մինների (ԽՀՄ) կողմից 2024թ.-ին հայտնաբերվել են՝ ըստ ԿԿՏՀ տվյալների, պար­տա­դիր կրթությու­նից դուրս մնացած 19605 ան­ձան­ցից 695-ը (3.5%), իսկ նրանցից կրթության համակարգում ընդգրկ­վել են միայն 202-ը (1%-ը):

Հաշվեքննիչ պալատը, կրթության բնագավառում պե­տական քաղաքականության բաղադրիչներից մե­կի՝ պարտադիր կրթության համակարգում շա­հա­ռուների ընդգրկվածության նպատակով ի­րա­կա­նաց­­վող միջոցառումների արդյունավետութ­յու­նը գնահատելու համար որպես չափանիշներ կի­րա­ռել է օրենսդրությամբ և քաղաքականության մի­ջո­ցառումների ծրագրերով հայտարարված նպատակներն ու հանձնառությունները: Հաշվե­քննու­թ­յամբ արձանագրվել է, որ հաշվեքննության ա­ռարկայի շրջանակում չի պահպանվել նպատա­կա­յին արդյունավետության սկզբունքը,  քանի որ պար­­տադիր կրթությունից դուրս մնացած անձանց բա­ցահայտման, մոնիթորինգի և կրթական հաս­տա­տություններում ընդգրկման համակարգը չի ա­պահովել 2024թ. համար պարտադիր կրթության հա­մակարգում ընդգրկվածության 99% ցուցանիշը (այն կազմել է 82.5%)՝ զիջելով ելակետային մա­կար­­դա­կը և չմոտեցնելով 2030թ. վերջնական թի­րա­­խին:

Հաշվեքննության արդյունքներով Հաշ­­վեքննիչ պալատը ներկայացրել է առաջարկներ, որոնք ուղղված են պարտադիր կրթությունից դուրս մնացած անձանց ամբողջությամբ ու ժա­մա­նա­կին բացահայտմանը, մոնիթորինգի համա­կար­­­գի բարելավմանը և կրթության համակարգում ընդ­գրկման ինս­տի­տու­ցիո­նալ կարողությունների զար­­գաց­­մա­նը։

Մանրամասները պարունակող հաշվեքննության հաշվետվությանը հնարավոր է ծանոթանալ հետևյալ հղմամբ:

* * *

Հաղորդագրությունից օգտվելու դեպքում հղումը սկզբնաղբյուրին պարտադիր է:

secretariat@armsai.am
www.armsai.am
LinkedIn: audit-chamber-of-armenia